Λάβετε την ανταγωνιστικότερη προσφορά της αγοράς με την δύναμη του ΣΠΕΦ Σε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με θέμα την στρατηγική για τις ΑΠΕ συμμετείχε την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2014 ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ) κος Στέλιος Λουμάκης στα πλαίσια του Συνεδρίου του ΙΕΝΕ «Ενέργεια και Ανάπτυξη 2014». Στην ομιλία του ο κος Λουμάκης καταρχήν ανέφερε πως δεν έχει νόημα να μιλούμε για το μέλλον των ΑΠΕ με ρητορική παρελθόντος, ωσάν να βρισκόμαστε δηλαδή σε προηγούμενες δεκαετίες, υποβαθμίζοντας έτσι αφενός τα όσα (5 GW) με κόπο έχουν επιτευχθεί και αφετέρου να στρουθοκαμηλίζουμε για όλα όσα έπρεπε να αποφύγουμε. Έχει επίσης πολύ μεγάλη σημασία, αντικρίζοντας το ισχυρό παρόν των ΑΠΕ όπως διαμορφώνεται σήμερα σε όρους εγκατεστημένης ισχύος και πάντοτε για τα δεδομένα της χώρας, να απαντάει η στρατηγική μας για το μέλλον επιτυχώς στις προκλήσεις που έρχονται. Μέλλον και προκλήσεις που δεν είναι μόνο εθνική υπόθεση, αφού η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χαράζει σαφή όρια για το πώς θα πορευτούμε από εδώ και πέρα στις ΑΠΕ. Επίσης η θέση στον δημόσιο διάλογο επιστημονικών-επιχειρηματικών ηλεκτροπαραγωγικών συνδέσμων δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στο αυτονόητο φιλοπεριβαλλοντικό τους αποτύπωμα, αφού η πτυχή αυτή εκπροσωπείται ήδη επιτυχώς και αμιγώς από τις αρμόδιες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Για τον λόγο αυτό κύριο μέλημα επιστημονικών και επιχειρηματικών συνδέσμων όπως ο ΣΠΕΦ είναι το πως βιώσιμα εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου και χωρίς παγίδες, μπορούν οι ανανεώσιμες περαιτέρω να αναπτυχθούν με ασφάλεια για τους επενδυτές και φυσικά τους καταναλωτές.
Σήμερα λοιπόν στην ΕΕ υφίσταται για το 2030 νέος μη δεσμευτικός σε εθνικό επίπεδο στόχος για 27% διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, ενώ για πρώτη φορά τίθεται έστω μη δεσμευτικά ποσόστωση για την εξοικονόμηση ενέργειας στο 27% ως προς τα επίπεδα του 1990. Αν και το ποσοστό εξοικονόμησης αυτό αφορά συνολικά την χρήση κάθε μορφής ενέργειας και όχι μόνο την ηλεκτρική, προκύπτει παρ’ όλα αυτά αίσθημα εγκράτειας στο πόσο η ζήτηση για ηλεκτρισμό μπορεί να ανακάμψει-αυξηθεί μελλοντικά. Με άλλα λόγια μεγάλο κομμάτι της επίτευξης του νέου στόχου ΑΠΕ πιθανόν να προέλθει από την πτυχή της μείωσης της κατανάλωσης και όχι από αυτήν της επέκτασης της εγκατεστημένης ισχύος.
Η ΕΕ επίσης μέσω των κατευθυντήριων γραμμών καθόρισε επαρκώς το πλαίσιο των κινήτρων αποζημίωσης που στο εξής για τα νέα έργα ΑΠΕ μπορούν να προσφέρονται, εγκαταλείποντας σταδιακά το σύστημα των ταριφών με διαφορετικό όμως τρόπο ανά τεχνολογία και μέγεθος. Για τα νέα λοιπόν κάθε φορά Φ/Β έργα το σύστημα ταρίφας δεν μπορεί να υφίσταται σε μονάδες άνω του 1 MW, η αποζημίωση των οποίων θα πρέπει να προκύπτει από πλήρως ανταγωνιστικές διαδικασίες. Μοντέλο Feed in Premium (κυμαινόμενες δηλαδή ταρίφες με βάση την χονδρεμπορική τιμή της αγοράς όπως π.χ. προβλέπει ήδη ο ν. 3734/2009 για τις νέες μονάδες που θα συνδεθούν μετά την 1/1/15) επιτρέπεται να εφαρμόζεται σε νέα έργα μεγέθους 500kW – 1 ΜW, ενώ σταθερές ταρίφες δύναται να υπάρχουν μόνο σε μικρά Φ/Β έργα κάτω των 500kW.
Παράλληλα η ΕΕ μέσω του Target Model για την χονδρεμπορική αγορά που προωθείται και στην χώρα μας, ζητεί οι νέες κάθε φορά εγκαταστάσεις ΑΠΕ μεγέθους άνω των 10 MW (δηλαδή για μονάδες που συνδέονται απευθείας στο σύστημα Υψηλής Τάσης και άρα υφίσταται τεχνικά η δυνατότητα on-line ελέγχου της λειτουργίας και των εντάξεων-απεντάξεων τους από τον διαχειριστή βάσει προσφορών) να εντάσσονται στην ανταγωνιστική αγορά μαζί με τις κατανεμόμενες συμβατικές. Η εξέλιξη αυτή αλλάζει πλήρως την κρατούσα φιλοσοφία για το οικονομικό μέλλον των νέων ανανεώσιμων, αφού οι εν δυνάμει επενδυτές θα πρέπει πλέον να σταθμίζουν σειρά από παραμέτρους της χονδρεμπορικής αγοράς πριν την λήψη της οριστικής επενδυτικής τους απόφασης, αναλαμβάνοντας φυσιολογικά και τον αναλογούντα ρυθμιστικό κίνδυνο που δημιουργείται. Παραπλεύρως η εξέλιξη αυτή θα αδρανοποιήσει το σχεδιαστικό πρόβλημα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, ο οποίος ως έχει είναι αδύνατο να υποδεχθεί και να λειτουργήσει υπό συνθήκες μεγάλης διεισδύσεις ανανεώσιμων.
Σύμφωνα με την υφιστάμενη λογιστική φιλοσοφία της λειτουργίας του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ αν κάποια στιγμή στο μέλλον είχαμε μόνο ΑΠΕ στο σύστημα (δηλαδή διείσδυση ανανεώσιμων 100%), ακόμη και το ΜΜΚΣΘΜ (Μεσοσταθμικό Μεταβλητό Κόστος Συμβατικών Θερμικών Μονάδων) ως μέτρο βάσης θα αποτύγχανε και μαζί με τις ΟΤΣ και ΟΤΑ θα μηδενιζόταν, επαναφέροντας έτσι σε πολύ μεγαλύτερη μάλιστα ένταση τις ακραίες στρεβλώσεις του παρελθόντος. Κατάληξη του παραδόξου αυτού θα ήταν η υπερδιόγκωση του ΕΤΜΕΑΡ, η δυσφήμιση των ΑΠΕ και η άκρατη επιδότηση της Προμήθειας που θα συνέχιζε να εισπράττει το ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών από τους καταναλωτές, χωρίς να υπάρχει όμως γι’ αυτό κανένα προϊοντικό αντίκρισμα και κόστος. Αντίθετα όλο το προϊοντικό κόστος κάλυψης της ζήτησης του παραδείγματος θα έπρεπε να καλυφθεί από το στρεβλά υπερδιογκούμενο ΕΤΜΕΑΡ, το οποίον συν τοις άλλοις νομικά λογίζεται ως Τέλος και όχι ως κόστος ρεύματος όπως πραγματικά είναι. Ακόμη πιο παράδοξη θα καταστεί η κατάσταση αν το ΕΤΜΕΑΡ χαρακτηρισθεί από το ΣτΕ ως Φόρος, αφού για συνθήκες διείσδυσης ΑΠΕ 100% αυτό θα σήμαινε πως όλη η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας αποτελεί Φόρο.
Η σχεδιαστική λοιπόν αδυναμία της λειτουργίας του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, που ως έχει εξ’ ορισμού δεν μπορεί να παρακολουθήσει μεγάλες διεισδύσεις ανανεώσιμων, απαντάται επ’ «ευκαιρία» του target model από το target model. Απομένει να φανεί βεβαίως το πως θα διασφαλισθεί η προτεραιότητα έγχυσης των νέων ΑΠΕ μέσα από το μοντέλο αυτό και βεβαίως το πόσο η εξέλιξη των στοχαστικών ιδιαίτερα ανανεώσιμων τεχνολογιών θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην πρόκληση. Σε κάθε περίπτωση υπό τις διαμορφούμενες αυτές συνθήκες η ανταγωνιστικότητα της εκάστοτε τεχνολογίας θα είναι εκείνη που θα πρέπει να προσδώσει ασφάλεια στον επενδυτή και όχι οι μηχανισμοί της Πολιτείας. Η Πολιτεία οφείλει ωστόσο να απαλείψει αλλά και να αποφύγει στο μέλλον κάθε στρέβλωση που θα συγκαλύπτει κόστος ή επιδότηση υπέρ των ορυκτών καυσίμων, άλλως ο «αγώνας» των ΑΠΕ δεν θα έχει νόημα.
