Λουμάκης: Έρχονται οι αρνητικές τιμές ΟΤΣ στην προημερήσια αγορά – Δύσκολη η επιβίωση μικρών και μεσαίων έργων ΑΠΕ – Πολύτιμος ο ηλεκτρικός χώρος

 

Ο υφιστάμενος μηχανισμός των διαγωνιστικών διαδικασιών εκπνέει στο τέλος του 2020 και σύμφωνα με την διαμορφωθείσα μέχρι σήμερα χρονική κανονικότητα που τον χαρακτηρίζει (διαγωνισμοί κάθε Ιούλιο και Δεκέμβριο) αλλά και το υπόλοιπο των 340 MW εναπομείνασας ποσότητας ισχύος προς δημοπράτηση στα φωτοβολταϊκά, η αγορά αναμένει τη διεξαγωγή μιας τελευταίας ανταγωνιστικής διαδικασίας υπό το τρέχον μοντέλο τον προσεχή Δεκέμβριο. 

Για την περίοδο από το 2021 και μετά οφείλει να υπάρξει προηγουμένως κατάθεση πρότασης από το ΥΠΕΝ για έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την σχετική κατεύθυνση να τείνει στην συνέχιση του μοντέλου των διαγωνιστικών διαδικασιών για αιολικά και φωτοβολταϊκά για δύο ίσως και τρία το πολύ χρόνια, αλλά για περιορισμένη ποσότητα GW νέων έργων, πολύ μικρότερη αυτών που θα ωριμάζουν αδειοδοτικά. 

Οι αρνητικές τιμές επί θύραις

Χαρακτηριστική ήταν στο σημείο αυτό η τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιου Λουμάκη που υπογράμμισε πως αν το Υπουργείο αφήσει πολύ «χαλαρή» την ποσότητα στους νέους διαγωνισμούς, το Feed-in Premium μοντέλο είναι έτσι δομημένο που σε συνθήκες συνεχόμενων μηδενικών τιμών ΟΤΣ για πάνω από δύο ώρες, μηδενίζονται πλήρως οι απολαβές των έργων που συμμετέχουν σε αυτό, δηλαδή και η Λειτουργική τους ενίσχυση και μάλιστα για όλα τα έργα με συμβάσεις ΣΕΔΠ που ηλεκτρίστηκαν από το 2016 και μετά υπό τον ν. 4414. Αυτή είναι μια κατάσταση που πρέπει απαρεγκλίτως να αποφευχθεί υπογράμμισε ο κος Λουμάκης, αφού είναι ευρέως γνωστό πως η συμμετοχή έργων ΑΠΕ με μη τιμολογούμενες προσφορές στην αγορά (μοντέλα Feed-in Tariff και Feed-in Premium) μειώνουν την ΟΤΣ, δηλαδή το χονδρεμπορικό κόστος του ρεύματος, πολλές φορές μάλιστα όχι μόνο σε μηδενικά αλλά και αρνητικά επίπεδα. Υπενθύμισε επίσης πως αρνητικά επίπεδα ΟΤΣ στην Προημερησία αγορά που παρουσιάζονται συχνά στην Ευρώπη κατά τις ημέρες με ήλιο και ισχυρό άνεμο, θα επιτρέπονται με την έναρξη του Target Model πλέον και στην χώρα μας. 

Όπως εξήγησε ο κος Λουμάκης, μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη θωρακισμένοι μπορούν να αισθάνονται μόνο οι πλήρως καθετοποιημένοι παίκτες στην αγορά (4-5 εταιρείες σήμερα στην Ελλάδα), δηλαδή αυτοί που πέρα από παραγωγή συμβατική ή/και ΑΠΕ συνδυάζουν και Προμήθεια τουλάχιστον ισοζυγισμένη ή και μεγαλύτερη από την παραγωγή τους.  Για αυτούς οι τιμές αλλά και οι απολαβές από την χονδρεμπορική αγορά καθίστανται αδιάφορες, αφού καταρχήν μέσω ενδοομιλικών διμερών συμβολαίων (τα λεγόμενα PPAs) μπορούν να διοχετεύσουν την παραγωγή τους απευθείας στην κατανάλωση, δηλαδή να την πουλήσουν πρακτικά σε τιμές λιανικής λ.χ. των ~100+ ευρώ/MWh.

Οι αρνητικές τιμές δεν επηρεάζουν τους καθετοποιημένους 

Περαιτέρω, ο περιορισμός του 20% στα διμερή συμβόλαια για μεγάλα μερίδια αγοράς καθετοποιημένων συμμετεχόντων δεν μεταβάλλει την αδιάφορη οικονομική ισορροπία τους ως προς τις τιμές στην Προημερήσια αγορά, ακόμα μάλιστα και αν αυτές καταστούν αρνητικές. Όπως εξήγησε ο κος Λουμάκης μιλώντας στο energypress για το θέμα, οι αρνητικές τιμές ΟΤΣ στην Προημερησία αγορά επηρεάζουν μόνο τους συμμετέχοντες που δεν είναι καθετοποιημένοι, αφού κανείς, ειδικά παραγωγός ΑΠΕ που δεν έχει λειτουργικά κόστη συγχρονισμού και αποσυγχρονισμού, δεν πρόκειται να επιλέξει να πουλάει το ρεύμα του και να πληρώνει αντί να πληρώνεται. Έτσι μοιραία θα επιλέξει να μην συμμετέχει στην αγορά για όσο χρόνο υπάρχουν αρνητικές τιμές λόγω συνθηκών υπερπαραγωγής δηλαδή ασυμφωνίας του ισοζυγίου προσφοράς και ζήτησης. 

Όπως υπογραμμίζει ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ, οι αρνητικές τιμές είναι ο αγοραίος φυσικός τρόπος ώστε να μην επιβάλλονται αναγκαστικές αποζεύξεις από τον Διαχειριστή, αλλά μόνοι τους οι παραγωγοί να μην επιθυμούν πλέον να συμμετέχουν στην Προημερήσια αγορά για όσο αυτές διαρκούν. 

Από την άλλη ωστόσο πλευρά, ένας καθετοποιημένος συμμετέχων ακόμα και αν υπό καθεστώς αρνητικών τιμών ΟΤΣ στην Προημερήσια αγορά αναγκάζεται να πληρώνει αντί να πληρώνεται για την εγχεόμενη παραγωγή του, έχει την ευκαιρία να αντισταθμίσει πλήρως την ζημία αυτή μέσω της Προμήθειας, αφού αγοράζοντας από την αγορά ίση ή και μεγαλύτερη ποσότητα την ίδια ώρα, θα πληρωθεί στην ίδια ΟΤΣ αντί να πληρώσει για την απορρόφηση του. Πρόκειται δηλαδή απλά για αντιστροφή της χρηματοροής με μηδενικό ή ακόμα και θετικό τελικό ωστόσο άθροισμα (κέρδος) για τον καθετοποιημένο συμμετέχοντα, ιδίως αν η δραστηριότητα της Προμήθειας του υπερκερνά την παραγωγή του.

Πολύτιμος ο ηλεκτρικός χώρος

Ως προς τα νέα δηλαδή έργα ΑΠΕ υπό καθεστώς ελεύθερης αγοράς, μικροί, μεσαίοι αλλά και μεγάλοι παίκτες χωρίς καθετοποίηση, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο ή και αδύνατο πλέον να δραστηριοποιηθούν στην αγορά, τουλάχιστον στο καταγραφόμενο επενδυτικό σήμερα ενδιαφέρον. Ο ηλεκτρικός χώρος που απομένει στην χώρα είναι συνεπώς εξαιρετικά πολύτιμος, τόνισε στη σύσκεψη ο κ. Λουμάκης δείχνοντας χαρακτηριστικά και τις Ενεργειακές Κοινότητες που παραδόξως ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να απολαμβάνουν «Νx18 MW» δυνατότητα ανάπτυξης έργων σε διοικητικά καθοριζόμενη υψηλότερη τιμή αναφοράς, τα οποία μάλιστα 18 MW ανά Εν.Κοιν. αποτελούνται από συστάδες μικρότερων έργων με ΣΕΣΤ, δηλαδή χωρίς υποχρεώσεις συμμετοχής στην αγορά κατ’ οιονδήποτε τρόπο. Στον αντίποδα οι ιδιώτες επενδυτές φράσσονται από τον περιορισμό των δύο έργων εν τέλει ανά φυσικό πρόσωπο του ν. 4602 ήδη από το 2019, με μοναδική επί του παρόντος διέξοδο την συμμετοχή τους σε ανταγωνιστικές διαδικασίες ΡΑΕ, οι οποίες ως εκ τούτου και πρέπει μέχρι τον Δεκέμβριο που λήγει το μοντέλο να εξαντληθούν (εκκρεμούν 340 MW αδιάθετης Φ/Β ισχύος). 

Θα χαθούν Προσφορές Σύνδεσης

Αν μάλιστα τον Δεκέμβριο δεν πραγματοποιηθεί διαγωνιστική διαδικασία, πολλές Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης (6μηνης διάρκειας) που έχουν νομίμως εκδοθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ θα λήξουν, αφού δεν είναι λογικό πέραν της εγγυητικής που καταβάλλουν οι επενδυτές, να ζητείται εν τοις πράγμασι από την Πολιτεία να εξοφλήσουν τους Όρους Σύνδεσης χωρίς να υπάρχει καν ορατότητα για τον τρόπο λήψης τιμής αναφοράς. Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο οι Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης παρατείνονται πέραν του 6μήνου μέχρι τον επόμενο διαγωνισμό ΡΑΕ, μόνο αν ο επενδυτής έχει ήδη συμμετάσχει σε προηγούμενο διαγωνισμό και δεν έχει επιλεγεί (παρ. 8Β, άρθρο 7, ν. 4414/2016).  Η χρονική λοιπόν περιοδικότητα των διαγωνισμών κάθε Ιούλιο και Δεκέμβριο όλα τα προηγούμενα χρόνια κάλυπτε και αυτή την παράμετρο.