Σε συνέχεια πρόσκλησης, ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιος Λουμάκης θα συμμετάσχει ως ομιλητής στο  Φόρουμ Διαλόγου "JustReDI_Ενεργειακή Κρίση και Πράσινη Μετάβαση" που θα διεξαχθεί στην Τρίπολη την Παρασκευή 29.11.24, ώρα 11.00 - 14.30 μμ, στο Μαλλιαροπούλειο Δημοτικό Θέατρο Τρίπολης. Η εκδήλωση συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) και συμμετέχει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ).

Δείτε στο συνημμένο αρχείο το πλήρες πρόγραμμα της εκδήλωσης 

Κάντε κλίκ στα βίντεο για να τα δείτε.

Στην κάθετη πτώση του μέσου κόστους ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για τους καταναλωτές στη χώρα μας αλλά και στο αφύσικα υψηλό mark-up περιθώριο κέρδους που προσπορίζονται οι Προμηθευτές από τους καταναλωτές για το ρεύμα αυτό, αναφέρθηκε στην ομιλία του από το βήμα του Συνεδρίου «Emerging PV Technologies Platform, Industry Day”, του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) που διοργανώθηκε στην Αθήνα την Πέμπτη 8/11/24, ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιος Λουμάκης.  Αναλυτικότερα ο κος Λουμάκης στην παρουσίαση του επισήμανε:

·     Το μέσο κόστος για τον καταναλωτή από όλα τα αιολικά και επαγγελματικά φωτοβολταϊκά στο διασυνδεδεμένο σύστημα και δίκτυο (ΔΣ) που αφορούν το ~93% των ΑΠΕ (πλην των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ) διαμορφώνεται στα ~9,7 λεπτά/kWh, ενώ προσθέτοντας και τα μικρά υδροηλεκτρικά καθώς και τις υπόλοιπες αλλά ακριβότερες τεχνολογίες της Βιομάζας, Βιοαερίου, ΣΗΘΥΑ και οικιακών Φ/Β, το μέσο κόστος όλων των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για τον καταναλωτή προσεγγίζει οριακά τα ~10,7 λεπτά/kWh. Το κόστος αυτό, που είναι μακράν φθηνότερο από κάθε θερμική τεχνολογία, τιμολογείται στους καταναλωτές μέσα από δύο οδούς.  Αφενός δια του ανταγωνιστικού σκέλους των λογαριασμών και αφετέρου από το ΕΤΜΕΑΡ. 

·     Το μεσοσταθμικό ΕΤΜΕΑΡ ανά καταναλισκόμενη kWh στη χώρα μας ανέρχεται στα 1,2 λεπτά, επειδή ωστόσο οι ΑΠΕ αφορούν το ~50% των kWh κατανάλωσης για τις οποίες πληρώνεται ΕΤΜΕΑΡ, το ΕΤΜΕΑΡ ανηγμένο ανά kWh ΑΠΕ προκύπτει στα 2,4 λεπτά/kWh.

·     Τα 10,7 λεπτά/kWh λοιπόν του μέσου τελικού για τους καταναλωτές κόστους των ΑΠΕ στη χώρας μας καλύπτονται από τα 2,4 λεπτά/kWh του ΕΤΜΕΑΡ και τα υπόλοιπα 8,3 λεπτά/kWh οφείλουν να αποζημιώνονται από το ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών που πληρώνουν οι καταναλωτές, υπό την επιφύλαξη και άλλων πόρων που εισρέουν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), όπως εν προκειμένω έσοδα από τα δωρεάν δικαιώματα ρύπων που διαθέτει η χώρα.

·     Ο καταναλωτής στο ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών ρεύματος πληρώνει ~15 λεπτά/kWh. Οπότε το mark-up περιθώριο κέρδους επί των πράσινων kWh που αγοράζουν στη χονδρική και μεταπωλούν στους καταναλωτές οι Προμηθευτές προκύπτει στο ιδιαίτερα υψηλό ποσό των 15-8,3= 6,7 λεπτών/kWh ή ~80% πάνω σε κάθε ανανεώσιμη kWh. Αν συγκρίνουμε το ποσοστό αυτό με το αντίστοιχο λ.χ. στην εμπορία καυσίμων που είναι μονοψήφιο για τα πρατήρια, η διαφορά είναι χαώδης και δεν έχουμε πρόσφορη εξήγηση.  Το ρεύμα σε κάθε περίπτωση είναι ένα προϊόν που δεν κινδυνεύει ο Προμηθευτής από απούλητο στοκ ή αλλοίωση.

·     Το ρεύμα από ΑΠΕ (χωρίς τα μεγάλα υδροηλεκτρικά) ετησίως στη χώρα μας οδεύει ολοταχώς προς τις 27+ TWh, ήτοι θα υπερβεί το 50% της εθνικής κατανάλωσης σε μερίδιο.  Σε αξία αποζημίωσης το ρεύμα αυτό αντιστοιχεί ετησίως στο ποσό των 27 TWh x 10,7 λεπτά/kWh= 2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ ή σε όρους προ ΕΤΜΕΑΡ σε 27 TWh x 8,3 λεπτά/kWh= 2,24 δισεκ. ευρώ ετησίως. Το mark-up κέρδος των Προμηθευτών που το μεταπωλούν στους καταναλωτές ανέρχεται στα 27 TWh x 6,7 λεπτά/kWh= 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο ~80% επί του κόστους του προϊόντος. 

·     Βασική αιτία που τροφοδοτεί την αφύσικα υψηλή κερδοφορία των Προμηθευτών της τάξης του 80% mark-up επί των kWh από ΑΠΕ που μεταπωλούν στους καταναλωτές, είναι η ποδηγέτηση των τιμών λιανικής από το ακριβό και εισαγόμενο φυσικό αέριο σε αντίστιξη με τις πολύ χαμηλές, κάτω του κόστους, χονδρεμπορικές τιμές που διαμορφώνονται τις ώρες έγχυσης της ανανεώσιμης παραγωγής και στις οποίες πολύ χαμηλές τιμές αυτές αγοράζουν οι Προμηθευτές την ενέργεια τους.  Όπως έχει πολλάκις δημόσια αναφέρει και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, το Target Model αδυνατεί να μεταφέρει το χαμηλό κόστος των ΑΠΕ στους καταναλωτές, ενώ επιπλέον θα προσθέσουμε εμείς πως δημιουργεί και μόνιμη σοβαρή οικονομική ανισορροπία στις ανανεώσιμες, με πρώτο θύμα τον ΕΛΑΠΕ.

·     Δηλαδή ενώ ο καταναλωτής στέλνει για τις ΑΠΕ μέσω των λογαριασμών του στους Προμηθευτές το ποσό των 17,4 λεπτών/kWh και οι ΑΠΕ ως μακράν η φθηνότερη πηγή ενέργειας χρειάζονται μόλις 10,7 λεπτά/kWh για να αποζημιωθούν όλες πλήρως, εντούτοις τα χρήματα των καταναλωτών δεν φθάνουν σε αυτές και στον ΕΛΑΠΕ, καθώς μέσω του στρεβλού τρόπου τιμολόγησης της χονδρικής μετατρέπονται σε υπερκέρδη σε όφελος των Προμηθευτών. 

·     Αν στα παραπάνω ληφθούν υπόψη και τα ~150 εκατ. ευρώ ετησίως που διατίθενται στον ΕΛΑΠΕ από τα δικαιώματα ρύπων αλλά που και πάλι δεν πιάνουν τόπο για να τον ισοσκελίσουν, αφού ο Ειδικός Λογαριασμός παραμένει σωρευτικά ελλειμματικός, είναι προφανές πως το ισόποσο αυτού καθώς και το όποιο υπολειπόμενο περαιτέρω λογιστικό έλλειμμα αυτός εμφανίζει, αντιστοιχούν σε επιπρόσθετο κέρδος που σωρεύτηκε στην Προμήθεια δια της μη λογιστικής απόδοσης των μόλις 10,7 λεπτών/kWh που οι ΑΠΕ χρειάζονται πλήρως για να αποζημιωθούν, την ώρα μάλιστα που ο καταναλωτής στέλνει στους Προμηθευτές μέσω των λογαριασμών του 17,4 λεπτά/kWh.

·     Η κατάσταση αυτή όσο η ανανεώσιμη διείσδυση αυξάνεται, θα επιδεινώνεται, αφού όπως πολλάκις έχει γραφτεί, οι ΑΠΕ μειώνουν μεν τις τιμές αλλά -υπό την επιφύλαξη καθετοποιημένων παικτών της αγοράς, δεν έχουν πρόσβαση στη λιανική.  Αυτό που φαίνεται λοιπόν να δρομολογείται είναι ένα «σκληρό» ιδιωτικό ολιγοπώλιο καθετοποιημένων συμμετεχόντων, από το οποίο βεβαίως ο καταναλωτής δεν έχει τίποτα να αναμένει ως προς τις φθηνές τιμές.  Οι αλλεπάλληλες ενεργειακές κρίσεις των τριών τελευταίων ετών και οι συνεχείς έκτακτες παρεμβάσεις σε βάρος των καθετοποιημένων ομίλων στις οποίες υποχρεώθηκε η Κυβέρνηση, ανέδειξαν με τον πλέον γλαφυρό τρόπο, πως η αγορά και ο ανταγωνισμός απλά δεν λειτουργούν σε μια ρηχή αγορά όπως η ελληνική, ιδίως αν το Κράτος δεν διαθέτει τον «δικό» του παίκτη.  Αυτός, υπό τις συνθήκες μιας ιδιωτικής ΔΕΗ που διανύουμε, δεν μπορεί να είναι άλλος από τους ρυθμιζόμενους χιλιάδες ανεξάρτητους παραγωγούς ΑΠΕ.

·     Στο δια ταύτα και για να μην εξαφανιστούν ακόμη γρηγορότερα οι ανεξάρτητοι ρυθμιζόμενοι παραγωγοί ΑΠΕ που δεν έχουν πρόσβαση στη λιανική αλλά είναι οι μόνοι που μπορούν να παρέχουν φθηνή ενέργεια στους καταναλωτές, απαιτείται μέρος της στρεβλά πλεονάζουσας υπερκερδοφορίας της Προμήθειας να επιστρέφει στον ΕΛΑΠΕ για τον ισοσκελισμό του.  Είναι αδιανόητο οι ΑΠΕ να χρειάζονται 10,7 λεπτά/kWh για να αποζημιωθούν, ο καταναλωτής να στέλνει 17,4 λεπτά/kWh και παρόλα αυτά ο ΕΛΑΠΕ να εμφανίζει έλλειμα και οι Προμηθευτές υπερκέρδη επί των kWh ΑΠΕ που εμπορεύονται.  Υπό το φως αυτό η θέσπιση μιας Χρέωσης Προμηθευτή υπέρ του ΕΛΑΠΕ στους Προμηθευτές είναι πλέον επιβεβλημένη.

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα και επειδή το mark-up κέρδος που προσπορίζονται οι Προμηθευτές επί των kWh ΑΠΕ που μεταπωλούν στους καταναλωτές για τιμές ανταγωνιστικού σκέλους τιμολογίων λιανικής στα 15 λεπτά/kWh υπολογίζεται ετησίως στα 1,8 δισεκ. ευρώ, δηλαδή είναι περίπου τριπλάσιο του ΕΤΜΕΑΡ των 620 εκατ. ευρώ, προτείνεται η αντικατάσταση του ΕΤΜΕΑΡ από Χρέωση Προμηθευτή υπέρ ΕΛΑΠΕ η οποία αφενός θα το υποκαταστήσει και αφετέρου θα επιστρέφει στον Ειδικό Λογαριασμό τα παράλογα ελλείμματα που του δημιουργεί στο στρεβλό μοντέλο χονδρικής που ακολουθείται και που παράγει κατοπτρικά υπερκέρδη ιδίως στους καθετοποιημένους Προμηθευτές.

Στην ραγδαία πτώση του μέσου κόστους ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για τους καταναλωτές στη χώρα μας αναφέρθηκε στην ομιλία του από το βήμα του 28ου Εθνικού Συνεδρίου «Ενέργεια και Ανάπτυξη» του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), που διεξήχθη στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 2024, ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιος Λουμάκης παρουσιάζοντας σχετική τεχνική του ανάλυση.  Επιγραμματικά:

·     Το μέσο κόστος για τον καταναλωτή από όλα τα αιολικά και επαγγελματικά φωτοβολταϊκά στο διασυνδεδεμένο σύστημα και δίκτυο (ΔΣ) διαμορφώνεται στα ~9,7 λεπτά/kWh, ενώ προσθέτοντας και τα μικρά υδροηλεκτρικά καθώς και τις υπόλοιπες αλλά ακριβότερες τεχνολογίες της Βιομάζας, Βιοαερίου, ΣΗΘΥΑ και οικιακών Φ/Β, το μέσο κόστος όλων των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για τον καταναλωτή προσεγγίζει οριακά τα ~10,7 λεπτά/kWh.

·     Ο καταναλωτής για ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος λογαριασμών) πληρώνει ~15 λεπτά/kWh συν μεσοσταθμικά άλλα 1,2 λεπτά/kWh ΕΤΜΕΑΡ.  Επειδή οι ΑΠΕ αφορούν το ~50% των kWh για τις οποίες πληρώνεται ΕΤΜΕΑΡ, το ΕΤΜΕΑΡ ανηγμένο ανά kWh ΑΠΕ προκύπτει στα 2,4 λεπτά/kWh.  Συνεπώς ο καταναλωτής «στέλνει» για ΑΠΕ συνολικά 15+2,4= 17,4 λεπτά/kWh.

·     Παρότι ο καταναλωτής πληρώνει στην Προμήθεια για ΑΠΕ 17,4 λεπτά/kWh ενώ το κόστος τους είναι στα 10,7 λεπτά/kWh, εντούτοις ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) εμφανίζει σταθερά έλλειμμα.  Αιτία οι πολύ χαμηλές, κάτω του κόστους, χονδρεμπορικές τιμές που διαμορφώνονται την ώρα κορύφωσης της ανανεώσιμης διείσδυσης και στις οποίες αγοράζουν οι Προμηθευτές την ενέργεια τους.  Οι πολύ χαμηλές αυτές χονδρεμπορικές τιμές ζημιώνουν τoν ΕΛΑΠΕ και καλείται το ΕΤΜΕΑΡ να αναπληρώσει τη διαφορά.  Με τον τρόπο αυτό οι ΑΠΕ επιδοτούν συστηματικά την Προμήθεια και τα κέρδη της.     

·     Στις ΑΠΕ δρομολογούνται συνθήκες συστημικής υπερδυναμικότητας ως προς την τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση. Αυτό αφορά και τα προγράμματα αυτοπαραγωγής.  Το πρόβλημα δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αποθήκευση ή τα δίκτυα. Η αποθήκευση μόνο ετεροχρονίζει (μεταφέρει) την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες αλλά δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση. Τα δίκτυα μόνο μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, εφόσον υπάρχει ζήτηση. Εν προκειμένω, σε όρους ενέργειας ετησίως αναμένονται περικοπές τουλάχιστον 25% στα ανανεώσιμα έργα που δεν έχουν προτεραιότητα κατανομής, εφόσον υλοποιηθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ με ταυτόχρονη, ως φαίνεται, υπέρβαση στην εγκατεστημένη ισχύ των φωτοβολταϊκών στα 19 GW αντί 13,5 GW το 2030. 

·     Αναφορικά με τις διεθνείς διασυνδέσεις, οι εξαγωγές και το οικονομικό όφελος τους δεν είναι διασφαλισμένα δεδομένων των μηδενικών / αρνητικών τιμών στις γειτονικές χώρες που αναπτύσσουν επίσης ΑΠΕ με γοργούς ρυθμούς, καθώς και του πανευρωπαϊκού συστήματος διαμόρφωσης των χονδρεμπορικών τιμών (marginal pricing και market coupling). Οι σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή θα είναι εισαγωγικού ως επί τω πλείστον χαρακτήρα για τη χώρα μας, όποτε αναμένεται να επιτείνουν την υπερδυναμικότητα έτι περαιτέρω

Επισυνάπτεται το Powerpoint με όλους τους πίνακες και τα διαγράμματα της ανάλυσης του κ. Λουμάκη.

Κάντε κλίκ εδώ για να δείτε το Powerpoint