Δεν λέει να κοπάσει ο θόρυβος για τα αποτελέσματα του πρόσφατου διαγωνισμού από 2 Ιουλίου της ΡΑΕ για νέα φωτοβολταϊκά πάρκα και συγκεκριμένα για την Κατηγορία Ι δηλαδή για νέες μονάδες ισχύος έως 1 MW.  Επενδυτές που είδαν τις προσφορές τους να μην προκρίνονται στον διαγωνισμό λόγω κλεισίματος του χρονικού περιθωρίου της διαδικασίας, με επιστολές τους ζητούν από την Αρχή κάθε λεπτομέρεια για τον χρόνο άφιξης της εντολής τους στον server αλλά και της διεκπεραίωσης της ή όχι.  Το κρίσιμο σημείο για την διεκπεραίωση της εντολής σε κάθε περίπτωση, όπως έχει εξαρχής τονιστεί και από την CosmoONE, είναι το ρολόι του server και μόνο αυτό.  Καθυστέρηση άφιξης της εντολής του επενδυτή στον server για λόγους δικτύου ή ποιότητας σύνδεσης του στο διαδίκτυο δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ευθύνη της διαδικασίας.  Η ΡΑΕ για να μην μένουν σκιές στους διαγωνισμούς της, προβαίνει στην απάντηση και παροχή κάθε απαραίτητου τεχνικού στοιχείου στους διαμαρτυρόμενους επενδυτές, διεργασία που ωστόσο αναλώνει πολύ παραγωγικό χρόνο από την προετοιμασία του επόμενου διαγωνισμού που είναι και το μείζον ζητούμενο της αγοράς.  

Το θέμα είχε μάλιστα συζητηθεί έντονα και σε πρόσφατη ημερίδα του Υπουργείου Ενέργειας για τον Ενεργειακό Σχεδιασμό στις 12 Ιουλίου, όπου στην θεματική της εκδήλωσης υπήρχε ειδική ενότητα για τα αποτελέσματα των διαγωνισμών. Σε παρέμβαση του μάλιστα τότε ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Στέλιος Λουμάκης είχε ζητήσει από τους θιγόμενους να εστιάσουν περισσότερο στην ουσία του προβλήματος των διαγωνισμών που είναι η υπαίτια κατάτμηση ισχύος εκ μέρους μεγάλων εταιρειών που σάρωσαν κυριολεκτικά την διαδικασία, παρά να αναλώνονται σε τεχνικά θέματα που έχουν επαρκώς απαντηθεί και εκ των πραγμάτων δεν χωρούν αμφισβητήσεις όπως λ.χ. το ρολόι του server και η ώρα άφιξης των εντολών από τους επενδυτές.  "Υπάρχει ελέφαντας στο δωμάτιο" είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο κος Λουμάκης και το ζήτημα είναι "πως θα τον βγάλουμε έξω και όχι πως θα παραμείνουμε όσο περισσότερο γίνεται μαζί του μέχρι της σίγουρης τελικής μας πτώσεως" είχε υπογραμμίσει, τασσόμενος επί της αρχής κατά των σκέψεων για "τυφλή" υιοθέτηση της λογικής των διαγωνισμών ΝΟΜΕ περί συνεχούς ανανέωσης του χρόνου του διαγωνισμού με κάθε νέο "χτύπημα" που θα φθάνει στο σύστημα.  Ο κος Λουμάκης μάλιστα προέβλεψε πως κάτι τέτοιο μόνο τις πολύ μεγάλες εταιρείες θα διευκόλυνε, που απολαμβάνοντας πολύ χαμηλότερα κόστη ανάπτυξης έργων αλλά και χρηματοδότησης είναι δεδομένο πως η ασύμμετρη "αντιπαράθεση" μαζί τους χωρίς χρονικό όριο θα οδηγούσε τους διαγωνισμούς σε πολύ χαμηλές τιμές που μόνο αυτοί θα μπορούσαν εν τέλει να αντέξουν, οπότε και θα επιβάλλονταν κατά κράτος ακόμη περισσότερο και στην Κατηγορία Ι που υποτίθεται πως αφορά τους "μικρούς" των φωτοβολταϊκών.  Επιπλέον με βάση τον κανόνα μείωσης της τιμής έναρξης του επόμενου διαγωνισμού κατά 1% ως προς την υψηλότερη κατακυρωθείσα τιμή του προηγούμενου, η διαδικασία θα έκλεινε οριστικά και δια παντός για τους μικρούς και στους επόμενους διαγωνισμούς.  Συνοπτικά ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ είχε σταχυολογήσει τις σκέψεις του στο πρόβλημα ως εξής:

- Για να μπορούσε έστω θεωρητικά να σταθεί η λογική των διαγωνισμών ΝΟΜΕ στα φωτοβολταϊκά θα έπρεπε το κοινό που συμμετέχει στους διαγωνισμούς να είναι ομοιογενές ανά Κατηγορία.  Δυστυχώς αυτό ουδόλως υφίσταται, αλλά αντιθέτως παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, δηλαδή το να μην καταστρατηγείται η Κατηγορία Ι από συστάδες έργων που γειτνιάζουν και που κανονικά θα έπρεπε να συμμετέχουν ως πολύ μεγαλύτερες οντότητες απευθείας στην Κατηγορία ΙΙ.  Οι μεγάλες εταιρείες απολαμβάνουν πολύ χαμηλότερα κόστη ανάπτυξης και χρηματοδότησης έργων γι αυτό και υπάρχει χωριστή κατηγορία για μεγάλα έργα.  Οπότε είναι παντελώς ασύμμετρο και στρεβλό σε βάρος των μικρομεσαίων η Κατηγορία Ι να σαρώνεται από κατατμήσεις μεγάλων έργων. 

- Οι διαγωνισμοί ΝΟΜΕ έχουν τελείως διαφορετική φυσιογνωμία, αφού αφορούν μόνο την ενίσχυση του προϊοντικού χαρτοφυλακίου των Προμηθευτών με λιγνιτική ισχύ και όχι την ένταξη ή τον αποκλεισμό τους από την δραστηριότητα της Προμήθειας, όπως αφορούν εν τοις πράγμασι οι διαγωνισμοί των φωτοβολταΪκών, όπου οι επενδυτές ή θα προκριθούν ή θα αποκλειστούν για το υποψήφιο έργο τους από τη δραστηριότητα.  Ειδικά στην Κατηγορία Ι που αφορά τους "μικρούς" επενδυτές, πολλοί υποψήφιοι έχουν ένα μόνο υποψήφιο έργο οπότε ο αποκλεισμός από την δραστηριότητα είναι ολοσχερής.  Αντίθετα στους διαγωνισμούς ΝΟΜΕ ακόμη και αν κάποιος Προμηθευτής αποκλεισθεί ολοσχερώς (πράγμα δύσκολο αφού η συμμετοχή γίνεται σε ικανές υποδιαιρέσεις ισχύος και όχι απαραίτητα ανά πακέτο), μπορεί να προμηθευτεί λιγνιτική ισχύ από την δευτερογενή αγορά.  Μπορεί επίσης να υποκαταστήσει το όποιο κενό με φθηνές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας.  Δηλαδή σε κάθε περίπτωση έχει αρκετές εναλλακτικές και πάντως παραμένει στη δραστηριότητα της Προμήθειας.  

- Οι διαγωνισμοί ΝΟΜΕ δεν φέρουν κανένα κανόνα υπερκάλυψης δηλαδή όσοι συμμετέχουν δύνανται και να λάβουν όλοι τους ισχύ.  Αντίθετα οι διαγωνισμοί των φωτοβολταϊκών φέρουν τον κανόνα ανταγωνισμού του 1,75, δηλαδή για κάθε 100 MW συμμετεχόντων η ισχύς που θα κατακυρωθεί θα είναι δια 1,75, δηλαδή μόλις 57 MW.  Δηλαδή οπωσδήποτε θα υπάρχουν 43 MW έργων που θα αποκλειστούν. Και επειδή ακριβώς η συμμετοχή των επενδυτών γίνεται διακριτά ανά υποψήφια Φ/Β μονάδα τους και όχι με αόριστες ποσότητες ισχύος και υποδιαιρέσεις όπως στα ΝΟΜΕ, ο αποκλεισμός των μονάδων και των επενδυτών τους είναι καθολικός.  Οπότε επιβάλλεται εκ προοιμίου εξοντωτικός ανταγωνισμός στους συμμετέχοντες ο οποίος και δεν μπορεί να επιτείνεται περαιτέρω μέσω εξαντλητικών χρονικών παρατάσεων της διαδικασίας ιδίως μάλιστα όταν στην Κατηγορία Ι συμμετέχουν με υπαίτιες κατατμήσεις πολύ μεγάλα εν τοις πράγμασι έργα που οι εταιρείες τους απολαμβάνουν πολύ χαμηλότερα κόστη ανάπτυξης και χρηματοδότησης.  

- Οι διαγωνισμοί ΝΟΜΕ δεν έχουν δεσμευτική σύνδεση με τον κάθε φορά προηγούμενο ή επόμενο τους διαγωνισμό.  Δηλαδή σε κάθε διαγωνισμό εκτυλίσσεται ή μπορεί να εκτυλίσσεται εντελώς διαφορετική εξέλιξη όσον αφορά τις τιμές κατακύρωσης αναλόγως του ευρύτερου περιβάλλοντος της χονδρεμπορικής αγοράς αλλά και των αναγκών των συμμετεχόντων Προμηθευτών σε λιγνιτική ισχύ.  Αντίθετα στους διαγωνισμούς των φωτοβολταϊκών και των ΑΠΕ συνολικά δεν υφίσταται ανεξαρτησία, αλλά κάθε νέος διαγωνισμός ξεκινάει σε τιμή 1% χαμηλότερη από την υψηλότερη κατακυρωθείσα του προηγούμενου.  Έτσι κάθε τυχόν άστοχο ή υπερβολικό αποτέλεσμα σε έναν διαγωνισμό, καθορίζει καίρια τους επόμενους.

- Η Πολιτεία για να προστατέψει τον υγιή ανταγωνισμό στους διαγωνισμούς φωτοβολταϊκών της Κατηγορίας Ι, θα μπορούσε να θέσει πλαφόν στην συνολική ισχύ που συμμετέχει έκαστος συμμετέχων μαζί και οι συνδεδεμένες εταιρείες του που κατέρχονται στον κάθε διαγωνισμό. Το πλαφόν θα μπορούσε λ.χ. να οριστεί στα 2 MW δηλαδή στο διπλάσιο του ορίου της Κατηγορίας Ι.  Έτσι ακόμη και αν συνεχίσουν οι κατατμήσεις ή αν γίνονται με τέτοιο τρόπο που δεν μπορούν νομικά εν πάση περιπτώσει να εντοπιστούν, δεν θα μπορούν να σαρώνουν τον διαγωνισμό και τον ανταγωνισμό σε βάρος των μικρομεσαίων.

- Η δημιουργία της Κατηγορίας Ι στους διαγωνισμούς ΡΑΕ των φωτοβολταϊκών, από μόνη της σημαίνει πως η Πολιτεία ενδιαφέρεται να κρατήσει τους μικρομεσαίους στο "παιχνίδι", αφού είναι δεδομένο πως σε διαφορετική περίπτωση η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ θα αφελληνιστεί και ο παραγόμενος ανανεώσιμος ηλεκτρισμός θα καταστεί εν τοις πράγμασι εισαγόμενο προϊόν μέσω της εκροής μερισμάτων στο εξωτερικό.  Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η γενικότερη φιλοσοφία της ΕΕ που προβλέπει ειδικές συνθήκες λειτουργίας (Συμβάσεις ΣΕΣΤ) και ανταγωνισμού (εκτός διαγωνισμών) για τα μικρά έργα.  Έτσι αν η Πολιτεία αποτύχει να προστατέψει τον υγιή ανταγωνισμό στην Κατηγορία Ι, τότε δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για τους μικρούς από το να καθοριστούν υγιείς ταρίφες εκτός διαγωνισμών. Υπενθυμίζεται πως και σήμερα υπάρχουν τέτοιες (μΟΤΣν-1 x 1,1 ή 1,2 για έργα κάτω των 500 KWp αναλόγως αν είναι πάνω ή κάτω των 100 KWp) ωστόσο είναι εξωπραγματικά χαμηλές, πολύ χαμηλότερες μάλιστα των μεγάλων έργων, για να θεωρούνται βιώσιμη εναλλακτική.

Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένους όλους αυτούς τους εύλογους προβληματισμούς, τις προκλήσεις αλλά και την αναστάτωση που έχει δημιουργηθεί στην αγορά, οι δράσεις της Πολιτείας και η εικόνα που θα επικρατήσει εν τέλει στον επόμενο διαγωνισμό της ΡΑΕ, θα είναι καταλυτική για την πορεία και τις εξελίξεις.  Ευχή είναι θεσμικά να προστατευθεί το κύρος των διαγωνισμών αλλά και η στόχευση τους για ισόρροπη ανάπτυξη και δίκαιη συμμετοχή όλων στο νέο τοπίο των ΑΠΕ και βεβαίως να μην καταλήξουν ένα απέραντο πεδίο προσφυγών όπως λ.χ. συνέβη στον διαγωνισμό των έξυπνων μετρητών του ΔΕΔΔΗΕ ήδη από το 2014 και που ακόμα και σήμερα δεν έχει καταλήξει με ζημία για την χώρα και τον εκσυγχρονισμό της.

Πηγή: energypress 6/8/18

Ανάλυση εμβάσματος